Урт наслалтын гормон

Олон тєрлийн євчин, хор­той хоргvй хавдар, наснаасаа эрт хєгшрєх, стресс зэргээс биднийг хамгаалж байдаг гормон болох мелато­нины хоногийн хэрэгцээний 70 хувь нь чухамдаа шєнийн ца­гаар боловсруулагдаж байд­гийг судалгаагаар тогтоо­жээ.

Ме­латониныг боловс­руулдаг булчирхай тархинд байдаг. Мелатонин єдєр шєнє ээлж­лэхэд бие организмын да­сан зохицолд тусалж, євєл бо­лоход амьтдыг ичээнд нь оруулж, шєнє биднийг оронд маань оруулдаг. Биднийг гvн нойрондоо байх vед мела­тонин ажилдаа орж, эд эсийг сэргээж, євчилснийг нь ана­гааж, эрхтнvvдийг маань бэхжvvлж байдаг ажээ. Ме­латонин нь эд эс, ДНК-г за­далж байдаг чєлєєт тогтвор­той тогтворгvй молекулуудыг хамгийн хvчтэй шингээгч, исэлдэлтийг эсэргvvцэгч, байгалийн хамгийн хvчтэй дархлаа тогтоогч юм.

Оросын ШУА-ийн єндєр наслалтыг судлах нийгэмлэгийн ерєн­хийлєгч, профессор Влади­мир Анисимов тайлбарлах­даа “Хэрэв энэхvv гормоныг ялгаруулагч булчирхайг био­логийн цагтай зvйрлэвэл, мелатонин нь тvvний явалтыг хангагч дvvжин нь юм. Дvv­жингийн савлалтын далайц буурахад аажимдаа цаг зогс­дог шvv дээ” гэжээ. Нас ахи­хын хэрээр гормоны ялга­руулалт буурна. “Дvvжин­гийн” савлагаа улам сулран суларсаар, элдэв євчинд єртємтгий болж, хєгшрєлт эхэлнэ. Энэ бол хєгшрєлтєд нєлєєлєх нэлээд гол хvчин зvйлсийн нэг юм. Лабора­торийн амьтад дээр хийсэн туршилтаас vзэхэд, єдрийн гэрэлтэй байх хуга­цааг нь зохиомлоор уртасга­хад, амьтдын эд эсvvд нь гэмтэж, хєгшрєлтийн vйл явц хурдасч байв. Ингэж туршилтын амьт­дын мелатонин боловсруулах хэмнэлийг зохиомлоор алдаг­дуулахад амьдрах хугацаа нь 20 хувиар хорогдож байжээ.

Италийн доктор У.Пьер­паолли тэргvvтэй эрдэмтдийн хийсэн туршилтаар хєгшин амьтдад мелатонин хийхэд тэдний амьдрах хугацаа 25 хувиар уртасч байсан байна.Хvмvvс дээр иймэрхvv туршилт хийгээгvй боловч, дээрхийг баталж байгаа то­моо­хон судалгааны ажлууд байна. Жишээлбэл, байнга шєнийн цагаар ажиллаж бай­гаа хvмvvс мелатонины архаг ду­ тагдалд орсон байдаг. Vvний улмаас эдгээр хvмvvс зvрхний титэмт судасны єв­чин, цусны даралт ихсэх, судас хатуурах, таргалалт зэрэг євчинд нэрвэгдэх эрс­дэл ердийн хvмvvсээс 40-60 хувь илvv байдаг гэнэ. Энэ бvх хvчин зvйлс хvний амьд­ралыг богиносгож байдаг ажээ.

Та шєнє дєл болтол компью­терийн дэргэд сууж, vvр цай­тал ном уншин эсвэл шєнє­жин нойроо хугаслан зугаа цэнгэл хєєж байна уу? Зєєв­рийн гэрлээ асаалттай нь юмуу эсвэл цонхны хєш­гєє таталгvй их хотын шєнийн гэрэлд унтаж байна уу? Хэрэв тийм бол шаардлагатай хэм­жээний мелатонин хэмээгч гормоноо таны бие организм аваагvй гэдэгт итгэлтэй байж болно. Чухамхvv илvvдэл гэрэл­­тvvлэг нь том хотуудын оршин суугчдын амьдралыг богиносгох бас нэг хvчин зvйл болж байна гэж эрдэмтэд vзэж байна. Тийм болохоор “гэр­лийн бохирдол” гэсэн тусгай нэр томъёо хvртэл хэрэглэх болжээ.

Залуу байхад энэ бvхэн эрvvл мэндэд мэдэгдэхvйц нєлєє vзvvлдэггvй боловч байгалийн жамаар ме­латони­ны боловсруулалт буурах vед нойр муудах, ядаргаанд орох зэрэг асуудал vvсдэг байна.